E-Atık Nedir?

Elektronik atık veya e-atık, kullanıldıktan sonra ömrünü tüketen ve daha kullanılmayan elektrikli veya elektronik cihazları ifade eder. Aynı zamanda elektronik cihazların yeniden kullanımı, satışı, imhası ve içindeki elementlerin-madenlerin tekrar kullanılması e-atık çerçevesinde değerlendirilir.

E-atık, kullanılabilir ömürleri sonuna yaklaşan veya biten elektronik ürünler için kullanılır. Günlük yaşantıda kullandığımız birçok dijital ve elektronik ürün bu kapsamda değerlendirilebilir. E-atıklar gömüldükleri zaman barındırdıkları metallerden doğal olarak sızan zararlı kimyasallar nedeniyle tehlikeli olabilirler.

E-Atık Miktarı Ne Kadardır?

Birleşmiş Milletler Üniversitesi'nin Küresel e-atık açıklamasına göre, her yıl yaklaşık 50 milyon metrik ton elektronik ürün atılıyor. 

E-atık dünyanın en hızlı artan atıkları arasındadır ve bu durum tersine çevrilmediği takdirde e atık miktarının 2023 yılına kadar 70 milyon metrik tona yükseleceği tahmin edilmektedir. Artışın birkaç nedeni vardır. Dünya nüfusu gün geçtikçe artıyor ve ucuzlayan maliyetlerle birlikte teknoloji kullanımı daha fazla insana ulaşır. Böylece teknolojide de kullanılan malzeme kalitesi azalırken ve bilişim teknolojileri ürünlerinin fiyatı düşerken ürünlerin ömrü daha kısa olmaktadır. Gelişmiş ülkeler soruna en çok katkıda bulunmaya devam ederken, gelişmekte olan ülkeler ise hızlı bir şekilde e-atık meydana getirmektedir. Teknolojik ürünlerin hızla artması ve tüketim odaklı toplum yapısı, her geçen gün çok büyük miktarda e-atık oluşmasına neden oluyor.

Mikro işlemci ya da mikro çip gibi materyaller berilyum, kadmiyum, kurşun gibi potansiyel olarak zararlı elementler barındırır. Bu yüzden e-atıkların imhası ve geri dönüşümü için çalışan insanların sağlıkları tehlike altında olabilirler.

Bazı ulusal ve uluslararası kurumlar e-atıkları belirli kategorilerde sınıflandırır:

• Soğutma ve dondurma cihazları dahil büyük ev aletleri
• Küçük ev aletleri
• Monitörler dahil BT ekipmanı
• Televizyonlar dahil tüketici elektroniği
• Lambalar ve armatürler
• Oyuncaklar
• Araçlar
• Tıbbi cihazlar
• İzleme ve kontrol aletleri ve
• Otomatik dağıtıcılar
• Sıcaklık değişim ekipmanı (klimalar, dondurucular gibi)
• Küçük BT ve telekomünikasyon ekipmanları (cep telefonları, yazıcılar gibi)
  
  

E-atık Tehlikeli Olarak Kabul Edilir Mi?

Bazı elektronik ürünlerin belirli bileşenleri, durumlarına ve yoğunluklarına bağlı olarak onları tehlikeli hale getiren maddeler içerir. Örneğin, televizyonlardan ve monitörlerden gelen, çalışmayan katot ışın tüplerini (CRT) tehlikeli olarak nitelendirebiliriz. Bazı ülkeler ise e-atık geri dönüşüm yasası çıkartılmıştır.

E-atık İmhası

Tüketicilerin yeni cihazlar almaya devam edeceğini bildiğimizden, eski modelleri çöpe atmak yerine geri dönüştürmemiz gerektiği mesajını sürekli olarak vermek önemlidir. Özellikle gelişmekte olan toplumlarda e-atıkların dikkatsiz bir şekilde toplanması ve gayri resmi olarak işlenmesi, insan sağlığına olumsuz etkiler yapabilir ve çevre kirliliğine yol açabilir.

Elektronik cihazlarımızı çöp sahasına gönderirsek ciddi çevresel riskler vardır. Buna karşılık, geri dönüşüm çevremize önemli faydalar sağlar. Çözüm, bu cihazları, elektronik ürünlerin çevre dostu geri dönüşümünü gerçekleştirme konusunda yılların deneyimine sahip bir firmaya devretmek. İşlem basittir; eski ve kullanılmamış elektroniklerinizi çöpünüz gibi toplayın. Bunun için bir çöp kutusu veya geri dönüşüm kutusu mükemmel olacaktır.

Son olarak geri e-atık geri dönüşümü ile ülkelerin büyük gelir kaydettiği bilinmektedir. Bu alanda çalışan insan sayısı gün geçtikçe artmaktadır.